امروزه نقطه قوت مهندسان است که به مطالعه ابعاد مدیریت و شاید حتی گذراندن دورهی مدیریت ارشد کسب و کار (MBA) بپردازند. اما ارتباط mba با مهارتهای بالای فنی مهندس حرفهای چیست و آیا مهندسان بهطور خاص به دورهی mba نیازی دارند؟
مدرک کارشناسی ارشد و دکترا برای مهندسان در آینده اهمیت بیشتری خواهد یافت. انجمن مهندسی و نهادهای گوناگون به حرفهای حال نیاز دارند تا مقام صاحب امتیاز (CEng) را کسب کنند و مهندس لیسانس باید در مسیر مدرک معتبر تا سطح کارشناسی ارشد مهندسی درس بخواند و یا در «مقطع منطبق» (معادل با کارشناسی ارشد مهندسی) تحصیل کند. یکی از الزامات این «مقطع منطبق»، مطالعه در حوزهی مدیریت است. فارغ التحصیلان مهندسی باید به منظور کسب مقام صاحب امتیاز، مدیریت را در مقطع کارشناسی ارشد بخوانند.
یکی از راههای کسب این مدرک، تحصیل در دوره ی مدیریت ارشد کسبوکار (mba) است. حدود 25 درصد از دانشجویان رشتهی mba مهندسان هستند. بنابراین، به طور فزایندهای انتظار می رود فارغ التحصیلان مهندسی بیشتری در آینده این مدرک را کسب کنند. اکثر دوره های mbaتمام رشتههای کارشناسی را هدف قرار میدهند. دانشگاههای معدودی دورهی mba فنی ارائه میدهند.
اگر مهندسان میخواهند مدیران ارشد در صنعت تولیدی شوند، مهم است که دانش و مهارتهای خود را در حوزهی مدیریت گسترش دهند. آنان که در حال حاضر مدرکی فنی کسب کردهاند، با گرفتن مدرک mba میتوانند تحصیلات خود را در حوزههای گستردهی مدیریت تکمیل کنند که معمولا شامل موضوعاتی مثل امور مالی، بازاریابی، مدیریت منابع انسانی، رفتار سازمانی و راهبرد مدیریت است. از این رو، مهندسان این فرصت را دارند تا با ترفیع سریع به سمت مدیریت ارشد به سرعت در حرفهی خود پیشرفت کنند.
همچنین کسب این مهارت از آن جهت حائز اهمیت است که نقش مهندس تغییر میکند- در یک شرکت صنعتی، احتمال دارد مهندس مدیری شود که باید شیوهها و فناوری جدید را پیاده کند. از این رو، در یک سازمان مدرن، مهندس اغلب به مدیر اولیهی تغییر تبدیل میشود که مجددا به مهارتها و یادگیری ویژهای نیاز دارد.
mba به مهندسان عمق و زیربنای وسیعی اعطا کرده است که مدارک فنیشان فاقد آن بود. بنابراین، دورههای mba معمولا تنها برای آن دسته از فارغ التحصیلانی است که دارای سابقهی کاری باشند. به اشتراک گذاری این تجربه در کلاسهای سمینار یکی از مزایای تحصیل در دورهی mba است. دانشجویان بالغ که معمولا به صورت پاره وقت تحصیل میکنند، میتوانند این تجربه ارزشمندی را با خود به کلاسهایشان بیاورند. معمولا در تکالیف لازم است که دانشجویان با استفاده از شرکت خود به عنوان مطالعه موردی، نظریه را به دنیای کار مرتبط سازند. بنابراین، دانشجو فرصت مییابد تا عملکرد شرکت را در حوزههای خارج از نقشهای مهندسی، با عمق بیشتری درک کند. شرکت نیز میتواند به واسطهی نتایج خروجی کار دانشجو از این اقدام بهره ببرد. حتی پیشنهادات نیز میتواند پیاده شود!
در تمام دورههای mba لازم است تا دانشجو یک پروژه اصلی را بردارد که در قالب پایاننامه نوشته میشود. این پروژه معمولا اکثر واحدهای تدریس شده در دوره را دربرمیگیرد. در موارد مربوط به مهندسان، آنان معمولا ابعاد مهندسی یک شرکت را با چند مورد یا تمام واحدهای تدریس شده مرتبط میکنند. یک نمونه از این موارد میتواند بررسی زنجیرهی تامین برای محصولات مشخص در شرکت یا راهبرد بازاریابی برای توسعه و راهاندازی محصول جدید باشد.
واضح است که هم شرکتهای حمایتکننده و هم دانشجویان از این کار بهره میبرند. بنابراین، فارغالتحصیل mba مهندسی هم در دانش، مهارتها و تکنیکهای مدیریت و هم در تواناییهای مهندسی فنی خود به خوبی تقویت میشود. داشتن مدرک mba به مهندسان اعتماد به نفس میدهد تا این مهارتها را برای گسترش «راهبردهای رشد» شرکتهایی که در آن استخدام شدهاند، به کار برند. این افراد به مهرههای ضروری و مطلوب تبدیل میشوند. در آینده، این مهندسان در میان کسانی خواهند بود که قوانین را تعیین میکنند و درباره باید و نباید مسیر سازماندهی و مدیریت شده سازمان، مذاکره و گفتمان میکنند.